Wpisz szukany wyraz lub frazę w celu odnalezienia artykułu na naszej stronie.


Wilhelmina Herzlieb ukochana Goethego - cz. II
(Biuletyn Informacyjny Miasta i Gminy Sulechów, styczeń 2015, nr 138, s. 10-11)

Kiedy w 1817 r. Fritz Johann Fromann zajął stanowisko na uniwersytecie w Berlinie, zmarła jego ciocia Borsch. Fromannowie chcieli, aby Minna zaopiekowała się wdowcem Borschem i jego dziećmi. Zanim Wilhelmina podjęła o tym decyzję, opiekę nad nim podjął ktoś inny.

W dniu swoich urodzin, 22 maja 1817 r., otrzymała od Goethego tomik jego wierszy (wydany w 1815 r. w wydawnictwie Cotta) z własnoręcznym wpisem autora:


„Gdy wieniec po wieńcu otula dzień,
Niech zwróci się on i ku Niej,
A jeśli Ona znajdzie tu znajomą,
Być może odnajdzie samą siebie.”
Jena, 22 maja 1817. Goethe.


Na końcu tej książki na wewnętrznej stronie okładki został starannie naklejony napis (z niebieskiej koperty) autorstwa Goethego: dla panny Wilhelminy Herzlieb.


Dom Frommannów w Jenie
[Źródło: Friedrich Johannes Frommann, Das Frommannschen Haus und seine Freunde1792 – 1837, Jena 1870, s. 33 ]


Minchen odrzuciła dwie propozycje zamążpójścia, które złożył jej potomek starego profesorskiego rodu Karl Wilhelm Walch (1776-1853). Walch urodzonym w Jenie, dwadzieścia lat starszy od niej, był akademickim członkiem głównego sądu apelacyjnego, posiadał stopień profesora zwyczajnego oraz pracował na uniwersytecie w Jenie. Wczesną wiosną 1821 r. spotkał się z ojczymem Wilhelminy, opowiadając mu o swoich staraniach. Poprosił również Frommanna o możliwość bliższego spotkania się z Minną. Wilhelmina wyraziła na spotkanie zgodę i choć nie żywiła do Walch żadnych uczuć, zostali zaręczeni. Narzeczeństwo ich było smutne i przygnębiające. Z tego co pisał syn Frommanna, matka jego odradzała Minnie poślubienie starego profesora. Mało tego, we trójkę - Minna z Walchem - odbyli z nią rozmowę, w której zapewniali, że wszystko będzie dobrze. Matka jej wiedziała, że pasierbica robi to wbrew swojej woli i czuje do profesora niechęć. Znajomi o Walchu mówili, że co prawda posiadał ogromną wiedzę, ale był słabego charakteru, choć dobroduszny, mały duchem, bez opanowania i godności, także w wyglądzie. Pani Frommann - działając w dobrej wierze - doprowadziła do ślubu tej pary, który odbył się we wrześniu 1821 r. Po weselu w domu Frommannów Minna opuściła swojego męża i uciekła do swoich krewnych, znajdując schronienie u brata w Prittagk (Zabór). Po śmierci brata zamieszkała ze szwagierką w Sulechowie. Pomimo wielu prób pojednania czynionych przez znajomych i prośby z jej strony do męża o rozwód, na który on nie wyrażał zgody, żyli praktycznie w separacji. Krewni widząc, że wspólne ich życie jest niemożliwe, zaprzestali naciskać na Minnę. Pomimo 32-letniej separacji mąż wspierał ją pensją. W 1853 r. Walch zmarł, zapisując jej część swojego majątku.


Wilhelmina Herzlieb w 76 roku życia. [Źródło: Heimatkalender des Kreises Zuellichau-Schwiebus, Züllichau 1938, s. 51]


Po śmierci męża, od czasu do czasu i na krótko, Wilhelmina odwiedzała dom Frommannów. W okresie tym zaczęła popadać w chorobę umysłową, a jej odznaki dostrzegali najbliżsi. Krewni z Sulechowa umieścili ją najpierw w zakładzie leczniczym w Żarach, a następnie w zakładzie w pobliżu Lipska, gdzie stan jej zdrowia uległ poprawie. W 1864 r. objawy zaburzeń umysłowych powróciły, a siostra Minny zadbała o umieszczenie jej w zakładzie leczniczym dla umysłowo chorych w Görlitz. Tam Minna Herzlieb zmarła 10 lipca 1865 r. w wieku 76 lat. Jej grób znajduje się na starym cmentarzu przy Minna-Herzlieb Straβe w Görlitz.


Grób Minny Herlieb na cmentarzu w Görlitz.


Marek Maćkowiak, prezes STH

Opracowano na podstawie:

- Johannes Frommann Friedrich, Das Frommannschen Haus und seine Freunde 1792-1837, Jena 1870, s. 108
- August Helle, Minchen Herzlib. Erläuternde Bemerkung zu Gethe’s Wahlverwandtschaften und Sonetten, Berlin 1878, s.
- Adolf Stabr, Minna Herzlieb. Goethe’s Ottilie ind der Wahlverwandtschaften [w:] Westermann’s Jahrbuch der Illustrirten Deutschen Monatshefte. Ein Familienbuch für das gesammte geistige Leben der Gegenwart, Braunschweig 1870, Band 27, s. 672-674
- Erich Biehahn, Züllichau und Züllichauer in literarichen Begegnungen [w:] Heimatkalender des Kreises Zuellichau- Schwiebus, Züllichau 1938, s. 51


Powrót - Prasa | Powrót - Miejscowości w historii