Wpisz szukany wyraz lub frazę w celu odnalezienia artykułu na naszej stronie.


Biografie Ziemi Sulechowskiej. Kaspar (Caspar) Neumann (1683-1737) cz.1
(Biuletyn Informacyjny Miasta i Gminy Sulechów, maj 2014, nr 130, s. 9)

Aptekarz, chemik, radca królewsko-pruskiego dworu i profesor królewsko-pruskiego Collegium Medyczno-Chirurgicznego w Berlinie.

Urodził się 11 lipca 1683 r. w Sulechowie. Jego ojcem był Georg N. kupiec (zm. 1695), matką Rosina N., z domu Weichartin (zm. 1693). Rodzice chcieli aby syn poświęcił się stanowi duchownemu. W miejskiej szkole uczył się m. in. teologii, języków, muzyki pod okiem konrektora Josepha, który był superintendentem w Żarach. Po śmierci ojca (1695) 12-letnim sierotą zajął się jego chrzestny, rajca miejski i aptekarz Johann Romke. Dzięki niemu chłopiec znalazł schronienie i mógł dalej uczęszczać do szkoły. Jak podano w najstarszej biografii Neumanna (Christoph Heinrich Kessel, Chemia medica dogmatico- experimentalis, tomi primi, Bd. 1, 1749) w ówczesnym Sulechowie kontakt z polską „nacją” i wyuczenie tego języka było nieodzowne, toteż Caspar powierzony został reformackiemu pastorowi Malcolmowi. Jak podają źródła, dzięki niemu Neumann mówił i pisał biegle po polsku, lepiej od polskich młodzieńców stanu szlacheckiego. Chłopiec był bardzo zdolny, jednak jego opiekun nie miał środków, aby mógł dalej studiować, dlatego też Romke zabierał go do swojego laboratorium i apteki. Młodzieniec robił duże postępy w nauce sztuki aptekarskiej, toteż jego opiekun wysłał go do położonej opodal Kargowej (Unruhstadt) w Wielkopolsce. Tam oprócz aptekarstwa Neumann zajmował się piwowarstwem, gorzelnictwem i hodowlą bydła w tamtejszym gospodarstwie. 17 maja 1701 r. został z apteki zwolniony i przez kolejne trzy lat pracował w Kargowej jako ekonom i zarządca. W tym okresie zaznał przykrości ze strony żołnierzy polskich (zwolenników chorążego nadwornego koronnego Adama Śmiegielskiego, ur. ok. 1635 – zm. 1715, herbu Łodzia) i szwedzkich, które plądrowały wówczas okolice Wielkopolski, żądały kontrybucji i okradały mieszkańców wyznania protestanckiego, grożąc ogniem i mieczem. Wielu mieszkańców musiało odejść, pozostawiając swoje domy, a szerząca się nędza zmusiła również Neumanna (w 1704 r.) do opuszczenia swoich dwóch domów i udania się w głąb Brandenburgii.



Kaspar Neumann, obraz olejny ok. 1736 r. prawdopodobnie Joachima Martina Falbego.


W 1705 r. został wezwany do Berlina, gdzie królewsko pruski aptekarz Schmedicke zaproponował mu pracę w nadwornej aptece „Pod czarnym Orłem”. Tam pracował przez jakiś czas w aptece na dworze królewskim i laboratorium. Z polecenia aptekarza podróżnego Conradiego, podporządkowanego królewskiemu aptekarzowi Memhartdowi, został wezwany właśnie do tzw. apteki podróżnej. Dało mu to możliwość zobaczenia wielu obcych krajów – Holandii, Hanoweru, Schwerinu, Carlsbadu (obecnie gmina w kraju związkowym Badenia-Wirtembergia w Niemczech), Prus – oraz doskonalenia się w fizyce i chemii. Służył przez siedem lat we wspomnianej podróżnej aptece, gdzie podczas podróży towarzyszył królowi Fryderykowi I (1657-1713). Dzięki temu widział wiele dworów i osobliwości, a gdy król wracał do swojej rezydencji, Neuman powracał do nadwornej apteki i laboratorium. W czasie wolnym studiował księgi z zakresu medycyny, fizyki i chemii. Muzyczny talent Neumanna zachwycał króla Fryderyka I do tego stopnia, że kazał mu co wieczór grać chorały i inne kompozycje na swoją cześć, a sam król akompaniował Casparowi śpiewem.


c.d.n.

Marek Maćkowiak
Prezes STH



Opracowano na podstawie:

- Allgemeine deutsche Biographie, Bd. 23, Leipzig 1886,
- Bougine Carl Joseph, Handbuch der allgemein Litterargeschichte nach Heumanns Grundriβ, Bd. 4, Zurich Orell 1791,
- Kessel Christoph Heinrich: Lebens-Beschreibung D. Caspar Neumanns. In: Caspar Neumann: Chymiae medicae dogmatico experimentalis. Vol. 1, part 1. Johann Jacob Dendeler, Züllichau 1749,
- Neue Deutsche Biographie, Bd. 19, Berlin 1999,
- Schelenz Herman, Geschichte der Pharmazie, 1904.


Powrót - Prasa | Powrót - Miejscowości w historii