Gdy w 1976 r. wprowadzono kartki na cukier i zaczęły się trudne dla Polski lata reglamentacji (aż do 1989 r.), moja mama – Jadwiga Zeman – opowiadała mi o innych trudnych latach – powojennych.
„Baliki” były towarzyskimi spotkaniami pierwszych powojennych sulechowskich nauczycieli. Odbywały się one w prywatnym mieszkaniu państwa Rutowskich przy ul. Armii Czerwonej 57 (obecnie ul. Armii Krajowej). To właśnie tam spotykały się rodziny prof. Stanisława Weychty, prof. Stanisława Andriana, prof. Jana Talagi oraz moja rodzina. Często przychodził też ks. Michał Kaczmarek, a jeszcze częściej „wpadał” ks. Tomasz Eugeniusz Ciszewski (mieszkający w pobliskim internacie Liceum Pedagogicznego).
Dom, w którym mieszkali pp Rutowscy – stan obecny (foto Tomasz Rutkowski).
Nazwę – „baliki” wymyślił mój ojciec, gdyż w całym mieszkaniu hasały malutkie dzieci – biegając, tańcząc, śpiewając a nawet becząc, gdy domagały się czegoś.
Od lewej: 1. ?, 2. Stanisław Weychta, 3. Kazimiera Weychta – 1947 r.
Państwo Kazimiera (ur. 1909 r. – zm. 1995 r.) i Stanisław (ur. 1906 r. – zm. 1986 r.) Weychtowie przyjechali do Sulechowa z Wielkopolski w kwietniu 1945 r. i zamieszkali przy ulicy Słonecznej nr 9 (obecnie ul. Licealna). Wczesną wiosną 1945 r. prof. Stanisław Weychta w budynku dawnego Pedagogium Królewskiego organizuje (i nią kieruje) „Szkołę Powszechną”, która działała tam aż do powstania Liceum Pedagogicznego – czyli do stycznia 1946 r. W tym czasie zaczęto porządkowanie i remont tzw. „starej szkoły” przy ul. 1-go Maja (obecny budynek Gimnazjum Nr 2). Chwilowo więc prof. Stanisław Weychta przeniósł się z dziećmi do budynku szpitala miejskiego. „Stara szkoła” szybko zapełniła się dziećmi, gdyż rosła liczba mieszkańców Sulechowa. W 1950 r. zostaje więc organizatorem następnej szkoły (już z nazwą Szkoła Podstawowa) – w budynku dawnej, poniemieckiej szkoły dla dziewcząt przy ulicy Słonecznej 10 (obecnie ul. Licealna). Zabiega też u władz kuratoryjnych w Zielonej Górze (Zielona Góra w 1950 r. zostaje miastem wojewódzkim) aby w tymże budynku powstało również Liceum Ogólnokształcące. I tak 1 września 1954 r. zostaje uruchomiona jedna klasa ósma (szkoły podstawowe – były wtedy siedmio klasowe). Klasa ta liczyła 47 uczniów, a uczyło ich 7 nauczycieli. W 1958 r. 20 uczniów zdało maturę.
Państwo Weychtowie – 25.06.1972 r.
Państwo Halina (ur. 1925 r. – zm. 1977 r.) i Stanisław (ur. 1912 r. – zm. 1981 r.) Andrianowie pochodzili z Nowogródka. W sierpniu 1945 r. przyjechali do Lepowa, a następnie w listopadzie do Sulechowa. Zamieszkali na ulicy Armi Czerwonej nr 56 (obecnie ul. Armii Krajowej) – tuż obok państwa Rutowskich.
W latach 1945 – 1950 pan prof. Stanisław Andrian uczył w szkole powszechnej, natomiast od października 1950 r. do listopada 1950 r. w liceum pedagogicznym.
Państwo Halina i Stanisław Andrianowie z malutką Marylką (w wózku) – 1946 r.
Od lewej Stanisław Andrian, siostra pana Andriana Halina Andrian na spacerze z małą Marylką – 1947 r.
Od lewej – Rozalia Andrian (babcia, która przeżyła p.p. Andrianów – ur. 1885 r. – zm. 1978 r.), siostra pana Andriana, Stanisław Andrian, Halina Andrian, z przodu mała Marylka – 1949 r. – w tle ogrodzenie parku Liceum Pedagogicznego.
Pan prof. Stanisław Andrian ze swoimi pociechami – malutką Anią, Zbyszkiem i Marylką – zdjęcie wykonano zimą 1955 r. w parku przy Liceum Pedagogicznym.
Od lewej: 1. ?, Halina Andrian, Stanisław Andrian z dziećmi Marylką i Zbyszkiem – 1951 r.
Od lewej – Zbyszek Andrian, Ewka Kutrowska, Marylka i Ania – 1957 r.
Od listopada 1950 r. do września 1960 r. pracował w Wydziale Oświaty w Zielonej Górze. Następnie został kierownikiem internatu przy Liceum Pedagogicznym w Sulechowie.
Państwo Stanisława (ur. 1909 r. – zm. 1946 r.) i Jan (ur. 1902 r. – zm. 1975 r.) Talagowie przyjechali do Sulechowa w 1945 r. z Chożowa koło Mołodeczna. Zamieszkali na ulicy Odrzańskiej nr 4 (w poniemieckiej willi, z dużym ogrodem) naprzeciwko „kościółka”.
Od lewej siedzą – 4. prof. Jan Talaga, 5. prof. Stanisław Weychta z małą Hanią), 6. prof. Henryk Jurewicz – z grupą młodzieży – rok szkolny 1947/48.
Od lewej siedzą: 3. prof. Stanisław Andrian, 4. Halina Andrian, 5. prof. Jan Talaga, 6. prof. Kazimiera Jeśkiewicz, 7. prof. Stanisław Weychta z małą Hanią, 8. prof. Bronisław Jurewicz – z grupą uczniów Szkoły Powszechnej – rok szk. 1947/ 48.
Klasa wstępna Liceum Pedagogicznego dla Wychowawczyń Przedszkoli. Od lewej siedzą: 1. ?, 2. Kazimiera Jeśkiewicz, 3. Stanisław Mijas, 4. Ludwika Halaszka, 5. Edmund Ciesielski, 6. Jan Talaga, 7. ?, 8. ?, 9. Wiśniewska (z d. Borkowska), 10. Jan Zeman. Rok szkolny 1949/50.
Państwo Talagowie przyjechali z czwórką dzieci – Teresą ur. w 1931 r., Marią ur. w 1935 r., Hanną ur. w 1936 r. oraz Zofią ur. w 1941 r. Już w Sulechowie urodził się synek Antoni (w 1946 r.), po którego urodzeniu się prof. Jan Talaga został wdowcem. Potem był jeszcze żonaty. W 1945 r. – wraz z prof. Aleksanderm Poczykowskim organizował Szkołę Ćwiczeń, pracując w niej w roku szkolnym 1945/46, a następnie w „starej szkole” przy ul. 1-go Maja (uruchomionej przez prof. Stanisława Weychtę). W roku szkolnym 1949/50 rozpoczyna pracę w powstającym Liceum dla Wychowawczyń Przedszkoli, z którym wiąże się już na stałe (dawny budynek niemieckiej żandarmerii wojskowej z pięknymi stajniami z tyłu budynku, salą gimnastyczną – wspaniale wyposażoną przez Niemców, niezliczoną ilością nart, olbrzymimi pomieszczeniami kuchennymi i magazynami).
Moi Rodzice – Jadwiga (ur. 1908 r. – zm. 1983 r.) oraz Jan (ur. 1908 r. – zm. 1971 r.) Zemanowie przyjechali w końcu lipca 1945 r. z dwójką dzieci – Janem Stanisławem ur. w 1943 r. oraz mną – Marią Elizą ur. w 1945 r. i na stałe zamieszkali przy ulicy Warszawskiej 26. Mieszkali (początkowo) w Wilnie, a potem w Bieniakoniach, oddalonych 35 km od Wilna (gdzie ja się urodziłam).
c.d.n.
Maria Kuszneruk z d. Zemann, Członkini STH
