Wspomniane Bramy: Zielonogórska i Świebodzińska, były zapewne najstarszymi bramami prowadzącymi do miasta. Istnieje jednak zapisy w kronikach Bruchmana i Wilckena mówiące o tym, że od strony zachodniej istniała również brama obronna. Nazywano ją Bramą Nową lub Krośnieńską. Swoją drugą nazwę zawdzięczała drodze biegnącej w kierunku Krosna. Można było przez nią przejść małą i dużą furtą. Bramę tę, jak pisze kronikarz, odnowiono w 1697 r. ( Wilcen, s. 14) Wówczas to jeden z czeladników murarskich spadł z rusztowania i szczęśliwie wyszedł z tego zdarzenia bez szwanku. Bruchmann (s. 6) pisze tylko o trzeciej bramie (dritte Thor), a Wilcken wymienia ją z nazwy (Das Neue oder Croßner Thor). Informacja ta w sposób wyraźny wskazuje, że musiała on powstać dużo wcześniej, jak sugerują niektórzy badacze nawet w XV w., a dzisiejsza barokowa Brama Krośnieńska z 1704 r. zapewne powstała po jej rozbiórce. Wyjaśnienie tej historycznej zagadki mogłyby przynieść badania archeologiczne. "Współczesna" brama Krośnieńska, mylnie nazywana po wojnie „Piastowską", jest bramą reprezentacyjną i nie spełniającą walorów obronnych. Widnieją na niej dwa ozdobne kartusze. Jeden z nich, od strony miasta, zawiera dawny herb Sulechowa z czasów brandenbursko-pruskich. Znajduje się na nim lancknecht stojący na miejskim murze, pomiędzy dwoma wieżami. Od strony zewnętrznej, na drugim kartuszu, umiejscowiono orła brandenburskiego zdobionego motywem akantowo-laurowym. Z kolei na górze bramy, po obu jej stronach, znajdują się ozdobne gazony, pomiędzy którymi, na jej szczycie, stoi kula zdobiona maszkaronami.
Ryc. 1. Sulechów – Zülch. Fragment mapy M. Martin Helwigs Erste Land-Charte vom Herzogthum Schlesien,
autor Helwig, Martin (1516-1574), zbiory Biblioteki Uniwersyteckiej we Wrocławiu, Oddział Zbiorów Kartograficznych.
Czwarta brama miejska powstała ok. 1708 r., wspomina o niej tylko Wilcken (s. 13) nazywając ją Bramą Królewską (das Königs Thor). Prowadziła ona na teren nazywany wówczas "ogrodami zamkowymi". Wówczas osiedle powstałe za tą bramą składało się z 40 domów, słodowni i browaru. Przedmieście to ulokowano w miejscu dawnego wielkiego sadu owocowego należącego do Urzędu Królewskiego, przekazanego miastu rezolucją królewską właśnie w 1708 r. Wyglądu tej bramy nie znamy, gdyż nie zachowały się jej opisy.
Wokół średniowiecznych murów - jako jeden z ważniejszych elementów systemu obronnego - biegła fosa, która przebiegała wzdłuż murów Należy tutaj zaznaczyć, że przed lokacją miasta i budową miejskich umocnień własną fosę miał zamek. Fosa przy nim istniała jeszcze do 1752 r., tj. do rozpoczęcia budowy zboru kalwińskiego, o czym pisał konrektor Klenke z Sulechowa w artykule „Kościół Zamkowy" w Heimatkalender des Züllichau - Schwiebus z 1937 (s. 38). Fosę zasilano wodą poprzez rów z tzw. Młynówki (Muhlenfliessen), wpadający do niej opodal zamku i wypływającym z niej w pobliżu bramy Zielonogórskiej (patrz plan z 1722 r.). Dość szeroką fosę można było pokonać przejeżdżając przez mosty przy bramach obronnych. Reliktem takiego przejazdu był most - drewniany lub kamienny - przy bramie Krośnieńskiej, który uwidoczniono na wspomnianej wcześniej ilustracji Bergera lub ilustracji zamieszczonej w publikacji "Czas architekturą zapisany. Zabytki województwa
zielonogórskiego" (ryc. 2).
Ryc. 2. Sulechów. Brama Krośnieńska. Fragment ilustracji pokazujący miasto ok. 1730 r., zamieszczonej przez I. Pereyt-Gierasimczuk w „Czas architekturą zapisany. Zabytki województwa zielonogórskiego”
Na ilustracjach tych widzimy szeroki przejazd przebiegający nad fosą. Fosę zlikwidowano wcześniej od murów, bo już w XVII w. W jej miejscu powstała m.in. dzisiejsza ulica Okrężna (niem. Reul). Jak głęboka była sulechowska fosa, do dzisiaj nie wiemy, gdyż nie przeprowadzono dotychczas żadnych badań archeologicznych dotyczących sulechowskiego systemu obronnego.).
- M. G. Bruchmann „Annales oder Geschichtbuch und Chronica der Stadt Züllich”, Küstrin 1665,
- J. Ch. Wilcken „Züllichographia oder Chronica der königl. Preußischen Stadt Züllichau”, Züllichau 1753.
