Na posiedzeniu Miejskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu [2] w Sulechowie 23 marca 1966 r. podsumowano zadania związane z obchodzonymi wówczas uroczystościami Tysiąclecia Państwa Polskiego. Obchody te ogłoszono w uchwale Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej 25 lutego 1958 roku. Przyjęto wówczas lata 1960–1966 jako okres obchodów [1]. Jak zapisano w uchwale, „dokumenty dziejów ojczystych świadczą, że w latach 960–966 uformowała się ostatecznie państwowość polska” [3]. Zarówno Władysław Gomółka, I sekretarz KC PZPR, jak i komunistyczne władze walcząc z kościołem, starały się pomniejszyć milenium chrztu Polski zainicjowane przez kardynała Stefana Wyszyńskiego.
Il. 1 Obchody Tysiąclecia Państwa Polskiego w Poznaniu w 1966 r. – przemawia Władysław Gomułka, I sekretarz KC PZPR [4]
Na wspomnianym marcowym plenum w 1966 r. zarówno E. Posyniak, I sekretarz KM PZPR [5], w swoim referacie, jak i dyskutanci wskazali na „poważny dorobek”: czyny społeczne, różne święta i manifestacje upamiętniające to historyczne wydarzenie [1]. Oczywiście nie chodziło wtedy o rocznicę chrztu Polski, lecz „pomnożenie siły naszego narodu dla budowy socjalizmu i umacniania Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej” [3]. Do „poważnego” sukcesu zaliczono „systematyczne wykonanie planów zbiórki pieniężnej” na Społeczny Fundusz Budowy Szkół. Na drugim miejscu znalazły się prace społeczne, w ramach których na rzecz miasta przepracowano ponad 25 tys. roboczogodzin. W latach 1960–65 wartość prac w ramach czynów wyceniono na 5 mln złotych. Szczególnie wyróżniły się wtedy następujące grupy społeczne: młodzież szkolna, żołnierze sulechowskiej jednostki wojskowej i załogi zakładów pracy. W tzw. czynie społecznym zbudowano m.in. sulechowski dworzec Państwowej Komunikacji Samochodowej (PKS) i budynek Zasadniczej Szkoły Zawodowej (zgodnie z hasłem: „Tysiąc Szkół na Tysiąclecie Państwa Polskiego”) [1].
Il. 2 Budynek Zasadniczej Szkoły Zawodowej przy ul. Piaskowej w Sulechowie (wrzesień 1964 r.) [1]
Warto tutaj zaznaczyć, że piętrowy budynek Zasadniczej Szkoły Zawodowej w Sulechowie oddano do użytku 1 września 1964 roku. Uroczystego otwarcia szkoły dokonał Józef Wolanin, kurator zielonogórskiego okręgu szkolnego. W uroczystościach uczestniczył m.in. Stanisław Czestkowski, I sekretarz Komitetu Powiatowego PZPR. Szkołę uznano za „pomnik 1000-lecia” i była ona osiemnastą szkołą zbudowaną w województwie zielonogórskim w ramach Tysiąclecia Państwa Polskiego. Koszt budowy szkoły wyniósł około 11 mln zł. W zawodówce znajdowały się dwa wydziały: mechaniczny i elektryczny. Z chwilą otwarcia rozpoczęło w niej naukę prawie 500 uczniów. W poprzednich latach uczniowie Zasadniczej Szkoły Zawodowej korzystali z pomieszczeń klasowych w Liceum Pedagogicznym dla Wychowawczyń Przedszkoli [1].
Na wspomnianym posiedzeniu komitetu FJN 23 marca 1966 r. ustalono, że w ostatnim roku obchodów Tysiąclecia w Sulechowie zostaną zorganizowane uroczystości związane z rocznicą „wyzwolenia Sulechowa”, spotkania radnych i posłów z mieszkańcami miasta, spotkania młodzieży z „przedstawicielami kierownictwa życia politycznego, społecznego, gospodarczego miasta oraz kombatantami”. Miano zorganizować Dni Książki, Oświaty i Prasy, Dni Chopinowskie w Sulechowie i obchody 22 lipca – Święta Odrodzenia. Ponadto zdecydowano, że zostaną „nasilone” prace przygotowawcze do obchodów 1 Maja oraz nastąpi „dalszy rozwój czynów społecznych”, w ramach których zaplanowano budowę parku im. M. Nowotki. Nakreślony program przyjęli wszyscy uczestnicy posiedzenia, deklarując swój udział w jego realizacji [1].
Obchody święta 1 - maja dla tego Tysiąclecia poprzedzono akademią, która odbyła się 30 kwietnia 1966 r. w sali Powiatowego Domu Kultury w Sulechowie. Uczestniczyli w niej m.in.: Stanisław Czestkowski, I sekretarz KP PZPR, Sylwester Waligóra, przewodniczący Prezydium Powiatowej Rady Narodowej (PPRN) w Sulechowie, Michał Hnatek, przewodniczący Prezydium Miejskiej Rady Narodowej (PMRN), przedstawiciele jednostek wojskowych z Sulechowa i Babimostu, przedstawiciele stronnictw politycznych miasta i powiatu, organizacji młodzieżowych i zakładów pracy. Podczas przemówienia S. Czestkowski podkreślił szczególne znaczenie obchodów pierwszomajowych, wkład Polski w „utrwalanie pokoju na świecie” oraz szkodliwość dla „socjalistycznej racji stanu” wystąpienia polskich biskupów z orędziem do biskupów niemieckich. W części artystycznej wystąpił zespół Uniwersytetu Ludowego z Klenicy przedstawiając pieśni i tańce z różnych regionów Polski.
Il. 3 Pochód pierwszomajowy w Sulechowie - 1966 r. [1]
W pochodzie pierwszomajowym wzięli udział mieszkańcy miasta i powiatu, a duża liczba uczestników „zadokumentowała poparcie dla polityki Partii i Rządu. To był między innymi ich wkład w obchody 1000-lecia naszego Państwa” – jak zanotowano w sulechowskiej kronice. Rozpoczęcie przemarszu pochodu poprzedziła transmisja przemówienia Władysława Gomułki. Pochód wyróżniały „pomysłowe stroje z różnych epok, hasła i transparenty o tematyce milenijnej, orły piastowskie, plansze obrazujące osiągnięcia Polski Ludowej, barwne szturmówki i flagi narodowe, ciekawe pokazy gimnastyczne młodzieży szkolnej”. Jak podkreślono, „imponująco wypadł pokaz maszyn rolniczych prezentowanych przez Państwowe Gospodarstwa Rolne (PGR) i Kółka Rolnicze”. W godzinach popołudniowych rozegrano mecze, a na placu sportowym odbyła się ludowa zabawa.[1]
Il. 4 Przedstawiciele Sztafety Tysiąclecia złożyli meldunki władzom miasta – Sulechów, 05.05.1966 r. [1]
Il. 5 Plac Ratuszowy w czasie powitania Sztafety Tysiąclecia – Sulechów, 05.05.1966 r. [1]
W związku z obchodami Tysiąclecia Państwa Polskiego organizowano tzw. Sztafety Tysiąclecia. Wtedy przez kraj ruszyły cztery sztafety, których trasa biegła „szlakiem walk wyzwoleńczych” Ludowego Wojska Polskiego z Niemcami, a więc szlakiem bojowym 1 Armii Wojska Polskiego (Chełm–Kołobrzeg) i 2 Armii Wojska Polskiego (Lublin–Zgorzelec). Sztafetami nazywano uroczyste przejazdy kolumn samochodów i motocykli. Przemierzały one Polskę od 16 kwietnia do 8 maja 1966 roku. Organizatorami sztafet były wojsko i władze cywilne, a przede wszystkim Ogólnopolski Komitet Frontu Jedności Narodu (OKFJN) [6, s. 69]. Przez ówczesne województwo zielonogórskie przebiegały trasy dwóch sztafet, z czego jedna biegła przez Sulechów. Sztafetę tę witano w Sulechowie 5 maja 1966 r., a jechała ona z Chełma do Zgorzelca. Na placu ratuszowym ustawiono honorową trybunę oraz umieszczono hasła: „Byliśmy, jesteśmy, będziemy” i „Nie zapomnimy, nigdy nie przebaczymy”. Tego dania o godzinie 17.00 na plac Ratuszowy przybyły tzw. sztafety gwiaździste ze wszystkich gromad powiatu sulechowskiego. Złożyły one meldunki o podjętych czynach społecznych o wartości ponad 13 mln zł. Na trybunach zajęli miejsca członkowie Komitetu Wojewódzkiego PZPR (KW PZPR), PPRN i MRN, przedstawiciele FJN, stronnictw politycznych i wojska. Przemówienie wygłosił Tadeusz Wieczorkiewicz, I sekretarz KW PZPR. Zbliżaniu się sztafety towarzyszyło wystrzeliwanie w górę kolorowych rac, po czym motocykle wjechały na rynek przy dźwiękach fanfar. Gospodarze miasta przyjęli meldunek od komendanta sztafety. Na ustawionym stoliku przykrytym czerwonym płótnem uczestnicy sztafety złożyli pamiątkową księgę. Honorową wartę przy niej zaciągnęli sulechowscy żołnierze i harcerze.
Il. 6 Władze miasta składają podpisy w honorowej księdze Sztafety Tysiąclecia – Sulechów, 05.05.1966 r. (archiwum Urzędu Miejskiego Sulechów)
W imieniu biorących udział w sztafecie przemówił mjr Wiatr. Następnie uczestnicy wiecu udali się pod pomnik poległych (głaz przed wieżą ciśnień przy ul. Świerczewskiego, dzisiaj ul. Jana Pawła II), gdzie złożono wieńce i kwiaty w hołdzie tym, którzy oddali życie w obronie kraju. W honorowej księdze wpisali się przedstawiciele wojewódzkich i miejskich władz partyjnych, zakładów pracy, szkół i instytucji. W następnym dniu (6 maja) w godzinach rannych podpisy składali mieszkańcy Sulechowa (księgę umieszczono w sali posiedzeń ratusza). Tego dnia w południe sztafeta wyjechała do Nowej Soli, a towarzyszyły jej dużyny sulechowskich zakładów pracy, sportowców, Związku Młodzieży Socjalistycznej i harcerze”.
Opracowano na podstawie:
[1] Księga Pamiątkowa miasta Sulechów, lata 1961–1966 (kronikę prowadzili Maria Jastrzębska i Stanisław Skowroński).
[2] Front Jedności Narodu (FJN) powstał w 1952 roku. W jego skład wchodziły: Polska Zjednoczona Partia Robotnicza (PZPR), Zjednoczone Stronnictwo Ludowe i Stronnictwo Demokratyczne, związki zawodowe i organizacje społeczne. Jako instytucja polityczno-społeczna podlegał PZPR i realizował cele tej partii. FJN został rozwiązany w 1983 roku.
[3] Uchwała Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z 25 lutego 1958 r. w sprawie obchodów Tysiąclecia Państwa Polskiego.
[4] http://muzhp.pl/pl/c/1663/milenium-kontra-tysiaclecie (dostęp 01.08.2021 r.).
[5] KM PZPR, tj. Komitet Miejski Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej.
[6] Walka o dusze narodu. Wokół obchodów Milenium i TysiącleciaPaństwa Polskiego (1956–1966/67), praca zbiorowa, Instytut Pamięci Narodowej, Lublin 2021.
