Wpisz szukany wyraz lub frazę w celu odnalezienia artykułu na naszej stronie.


Siedemnastowieczny Sulechów w kronikarskim zapisie M. Georgio Bruchmanna, cz. VI
(Biuletyn Informacyjny Miasta i Gminy Sulechów, marzec 2018, nr 176, s. 10)

Sulechowski kronikarz M. G. Bruchmann cześć kroniki poświęcił urzędnikom zamkowym. Opisał ich w rozdziale dziesiątym – O właścicielach zamkowych . Zaznaczył, że co do właścicieli zamkowych „…posiadali oni różne godności, o czym świadczą urzędowe księgi przechowywane na zamku”. Pierwszym wymienionym przez niego właścicielem i mieszkańcem zamku w roku 1395, jest hrabia Eitel Fritz von Zollern, pana w Regnitz i S. Georgen Berg ( tj. Góry Św. Jerzego). Był zarządcą księstwa Krośnieńskiego, Sulechowa i Świebodzina. Ponadto Bruchmann zapisał, że działo się to za czasów, kiedy margrabia Jodok z Moraw (niem. Jodocus in Mähren 1350/1354 - 1411) otrzymał Marchię od swego kuzyna Zygmunta, króla węgierskiego. Kronikarz powołując się na zapis w księdze 2 Annales Marchiae Brandenburgicae Andreasa Angelusa odnotował, że Jodoc rządząc Marchią obciążył ją ciężkimi kontrybucjami i wysokimi podatkami.


„Z łaski Boga król Rzymian, elektor Brandenburgii, książę Luksemburga, margrabia Moraw” Jodoc z Moraw,
margrabia i elektor Brandenburgii w latach 1386 – 1411. (Codex Gelnhausen, z XV wieku)


Drugim z wymienionych w kronice urzędnikiem na zamku jest Nitsche Unruh. Rozpoczął rządy w sulechowskim zamku w roku 1486 kiedy to margrabia i książę elekcyjny Albrecht Achilles zmarł we Frankfurcie nad Menem zażywając po sejmiku kąpieli. W 1491 r. jego miejsce zajął Casper Kracht, który pisał o sobie - „urzędnik”, a działo się to za czasów elektora Jana (zapewne chodzi o Jana Cicero 1455 – 1499 z dynastii Hohenzollernów, rządzącego Brandenburgią w latach 1486 – 1499).


„Od tego czasu nie ma dalej wiadomości aż do roku 1544”. Wówczas to zarządcą w Krośnie i Sulechowie został Johannes von Knobelsdorff. Po nim kapitanem zamkowym w 1545 r. zostaje Heintze Unruh z Kruszyny (niem. Heintze Unruh von Krauche). W 1543 r. Melchior von Löben, później od 1548 r. do 1570 r. dowódcą zamku jest Johannes von Löben. Od 1574 r. do 1578 lub 1579 r. kapitanem zamkowym został Nicol von Zirnewitz. „W tym to roku” urząd objął Johannes Adam von Zülentzig, który w 1589 r. został burmistrzem Sulechowa. W 1590 r. właścicielem urzędu sulechowskiego został hrabia Botho, zarządca księstwa Krośnieńskiego. Elektor Brandenburgi zezwolił mu na dożywotnie pobieranie przychodów z piastowanego urzędu. Hrabiego wspomina m.in. Nicolaus Leutingerus swoich Commentare Marchiae , że „Sulechów, będący na obszarze polskich i śląskich granic, jest znany z powodu ratusza i ponad wszystko, z powodu dobrego i pobożnego burmistrza Sehlera i starego zamku, który przez dłuższy czas posiadał i tam żył hrabia Botho z Reinstein z łaski księcia elekcyjnego”.


Później co cztery tygodnie przyjeżdżał do Sulechowa i udzielał audiencji Joachim von Winterfeld. Dzięki kronikarzowi możemy się dowiedzieć, że był właścicielem majątku Sandow. Jak pisał Bruchmann „mężczyzna o wielkich zdolnościach i poważaniu, który za swojej młodości wzrastał w szkole książęcej w Meissen”. Studiował kilka lat w wyższej szkole w Rostocku, z której udał się do Strasburga, gdzie uczestniczył w wykładach niemiecki reformator szkolnictwa Johannesa Sturmiusa (1507 – 1589). Później uczył się we Francji, słuchając wykładów sławnego prawnika Jacoba Cuiace z Burgs. Później udał się do Włoch i tam nauczył się języka włoskiego. W 1587 r. książę elekcyjny Johannes Georg (Jan Jerzy Hohenzlollern 1525 – 1598) zatrudnił go do Rady Skarbowo – Sądowniczej. W 1608 r. został mianowany przez elektora Jana Zygmunta (1572 – 1620) zarządcą księstwa Krośnieńskiego i Sulechowa. W ciągu 38. lat służył wiernie czterem książętom elekcyjnym. Zmarł 13 września 1625 r.


Portret Jana Zygmunta w pracy Theatrum Europaeum Matthäusa Meriana z 1662 roku.


W 1626 r. w miejsce Winterfelda przybył Busso von Gühlen. Urzędował jednak krótko bo zmarł 6 grudnia 1627 r. W 1628 r. zarządcą zamku został Joachim von Kökeritz piastując urząd do 1632 r., w którym to roku został kancelistą w Kostrzynie.W 1632 r. na urząd zarządcy powołano Johanna Friedricha von Löbena, wolnego szlachcica i Tajnego Radcę jej Królewskiej Mości. Po nim „jego miejscem rozporządzał” Erasmus von Troschke. Kiedy wdowa po elektorze Elisabeth Charlotta (1597 – 1660) otrzymała księstwo Krośnieńskie jako dożywotni posag, Erasmus został marszałkiem dworu i członkiem rady sądowniczej. Zmarł 8 lipca 1655 r. w Krośnie Odrzańskim. Po śmierci wdowy Elisabeth Charlotta zarządcą zamku został Dietrich von Marwitz. Urząd obejmował wówczas wsie Cigacice i Głuchów wraz z rolnikami najemnymi na przedmieściach zielonogórskim i świebodzińskim oraz wsie Kruszyna i Krężoły. Co ciekawe dowiadujemy się również, że w 1621 r. w ramach urzędu kupiono folwark Riegel, należący do jednego z członków rodu von Nauman.


Dalej Bruchmann pisze, że kiedy margrabia Jochannes otrzymał Nową Marchię i księstwo Krośnieńskie, prawdopodobnie zmieniono nazwę urzędnika na skarbnika. Chociaż jak zaznaczył kronikarz, że jest możliwe iż nazwy urzędnik – skarbnik używano zamiennie. Tutaj wymienia kilku książęcych urzędników i skarbników gównie z Krosna Odrzańskiego. Pisze również o tym, że skarbnika zamkowego zatrudniał już hrabia Botho. Jego zadaniem było wyliczanie przychodów i rozchodów, jednak urząd ten zniknął wraz ze śmiercią hrabiego. W tym miejscu jako ciekawostkę warto wspomnieć, wymienionego w tym rozdziale, Thomasa Reichenowa urzędnika i skarbnika w Krośnie Odrzańskim, ojca Cathariny Reichenow. Jej matką była Barbara Neumann, córka Frantza von Neumanna, rycerza zakonu joannitów i mistrza w Słońsku (niem. Sonnenburgu). Do niego właśnie należała część majątku w Mozowie.


Wszystkich zainteresowanych tematyką sulechowskich zarządców odsyłam do dodatku zamieszczonego w "Z dziejów sulechowskiego zamku" autorstwa Jerzego Piotra Majchrzaka.


Marek Maćkowiak
Prezes STH

Opracowano na podstawie:
- M. Georgia Bruchmanna, Annales oder Geschichtbuch und Chronik der Stadt Züllich., Küstrin 1665 r., s. 15 – 21.



Powrót - Prasa | Powrót - Miejscowości w historii