Wpisz szukany wyraz lub frazę w celu odnalezienia artykułu na naszej stronie.


Stąd do Australii
(Biuletyn Informacyjny Miasta i Gminy Sulechów, wrzesień 2008, nr 69, s. 8)

Od 1817 roku król Fryderyk Wilhelm III podjął kroki do unifikacji ewangelickich kościołów - luterańskiego i kalwińskiego - m.in. w celu zapobieżenia prześladowaniom religijnym. 25 czerwca 1830 r. monarcha ogłosił proklamację unii kościołów. Poddani królewscy mieszkający w dawnym powiecie sulechowskim nie chcieli uznać tych zmian. Opornych, którzy nie chcieli poddać się woli panującego od 1834 r. obciążano karami pieniężnymi, konfiskatą majątków lub karą więzienia. Nie pomagały petycje wysyłane przez luteran, a szykany władz spowodowały masowy ruch emigracyjny z terenu Niemiec.



Pierwszą taką grupą przewodził pastor August Kavel ze wsi Klępsk koło Sulechowa. Początkowo myślano o emigracji do USA, a Kavel udał się w tym celu do Londynu, do szkockiego przedsiębiorcy, baptysty George'a Fyfe'a Angasa. Był to przedsiębiorca posiadający firmę South Australian Company, który poszukiwał chętnych do pracy w Południowej Australii. Ostatecznie sytuacja ta spowodowała, że Kavel skierował swoich wiernych właśnie tam. Tym bardziej że od roku 1837 rzemieślnicy niemieccy pracowali dla Angasa, a on był z ich pracy zadowolony.

Pierwsza grupa emigracyjna liczyła ponad 200 osób i pochodziła z Okunina (Langmeil), Klępska (Klemzig), Kargowej (Unruhstadt), Kolesina (Goltzen), Żółkowa (Salkau), Karczyna (Harthe), Krężoł (Krummendorf), Trzciela (Tirschtiegel), Łęgowa (Lang Heinersdorf), Kępska (Schönborn), Ostrzyc (Ostritz), Kielcza (Keltschen) oraz Kij (Kay). Ich podróż rozpoczęła się 8 czerwca 1838 r. ze wsi Cigacice (Tschicherzig), skąd wyruszuła barkami przez Odrę, Sprewę do Berlina (17 czerwca), Hawelą i Łabą do Hamburga. Tam czekali oni ponad miesiąc, gdyż zaistniały trudności w uzyskaniu paszportów. Z Hamburga emigranci popłynęli przez ponad cztery miesiące na żaglowcach „Prince George” (wyruszył 13 lipca 1838 r. z 207 pasażerami) i „Bengalee” (wyruszył 16 lipca 1838 r. z 27 pasażerami), by wreszcie dopłynąć do Australii. Podczas podróży na żaglowcu “Prince George” zmarło 14 pasażerów. Ostatecznie obydwa żaglowce dotarły w okolice dzisiejszego Port Adelaide, noszącego wówczas nazwę Port Misery. Pierwszym był „Bengalee”, który wpłynął 16 listopada, a „Prince George” dotarł tam 18 listopada 1838 r.

Podróżni osiedlili się na ziemi stanowiącej własność Angasa, która leżała około 7 km na północny wschód od centrum dzisiejszej Adelajdy. Nową wieś nazwano Klemzig, upamiętniając opuszczoną miejscowość swej ojczyzny. Każda rodzina otrzymałą około 5 ha ziemi na siedem lat dzierżawy w cenie pięciu szylingów za akr, a Angas w ramach pomocy pożyczył im „na start” 1.200 funtów na 5% odsetek rocznie. W 1842 r. grupa mieszkańców Klemzig, w tym Kavel, przeniosła się do nowej osady Langmeil.

Do dnia dzisiejszego nie zachował się ani tamten kościół luterański, ani cmentarz przy osadzie. Zachowała się nazwa osady, a miejsce to jest dzisiaj dzielnicą Adelajdy. Na miejscu cmentarza postawiono w 1936 r. postument, a w miejscach niektórych grobów są metalowe tablice Pioneer Memorial .

Nieco później, po żaglowcach „Prince George” i „Bengalee”, wypłynęły z Hamburga dwa kolejne statki „Zebra” i „Catharina”. W sumie w poszukiwaniu lepszych warunków życia na czterech żaglowcach wypłynęło około 500 pasażerów, z których w drodze do Australii zmarło łącznie 30 osób.

Te historyczne wydarzenia zainspirowały społeczność Klępska do zorganizowania widowiska historycznego pt. „Emigracja z Klępska i okolic do Australii w 1838 r.”. Inicjatorem imprezy, którą przeprowadzono 5 lipca 2008 r., był proboszcz ks. Olgierd Banaś. Jako amatorscy aktorzy w widowisku uczestniczyli mieszkańcy Klępska i spoza kraju, przebrani w stroje z epoki, z walizkami, tobołkami na wozach zaprzęgniętych w konie.


Marek Maćkowiak

Źródła:

- Michał Monikowski „Pierwsi, którzy nazywali siebie Australijczykami. cz. I” - artykuł zamieszczonego na stronie internetowej Ekumenicznego Serwisu Teologicznego SEMPER REFORMANDA (http://www.magazyn.ekumenizm.pl),
- Descentants of Christian Lange In Australia 1838-1981, Lange Re-union Committee 1981,
- Dr. Curt Schelenz, „Kreis Züllichau - Schwiebus.”, Frankfurt am Main 1995

Powrót - Prasa | Powrót - Miejscowości w historii