Paweł Józef Małachowski (z niem. Paul Joseph Malachow von Malachowsky) był polskim generałem uczestniczącym w bitwie pod Kijami – Pałckiem w dniach 23-24 lipca 1759 r.
Urodził się w Polsce 1712 r. (inne źródła podają datę 25 stycznia 1713 r. w Byschke - obecnie Ujście w woj. wielkopolskim, pow. pilski) i należał do starego, polskiego rodu Gryf. W herbie rodowym na czerwonym tle widniał srebrny na złoto opancerzony skrzydlaty gryf, posiadał dziób i szpony. Łapy przednie przedstawiano jako nogi ptasie, a nogi tylne jako łapy zwierzęce.
Jego rodzina pojawiła się w zapisach okręgu powiatowego Wirsitz (Wyrzyski w , m.in. w miejscowościach: Chrostowo, Dronzno, Drzewianowo, Gliszcz, Kokowek (miejscowości leżące dzisiaj w woj. wielkopolskim i kujawsko – pomorskim). Jego liczni krewni wstępowali do królewskiej pruskiej armii, np. starszy brat Hiacynt Małachowski (Malachow von Malachowsky), zmarł jako pułkownik i dowódca regimentu huzarów nr 3 w dniu 12 kwietnia 1745 r. w starciu pod Groß – Strehlitz podczas drugiej wojny śląskiej (Strzelce Opolskie – woj. opolskie, II wojna śląska trwała w latach 1740 - 1742).
W 1728 r. Paweł Małachowski wstąpił do wojskowej służby elektorsko – saksońskiej, gdzie w styczniu 1730 r. został drugim podporucznikiem piechoty. W 1731 r. awansował na pierwszego podporucznika i adiutanta. W latach 1733 – 34 brał udział w wyprawach w Polsce.
W maju 1742 r. przeszedł do służby pruskiej w korpusie ułanów stworzonych z polskich poborowych dowodzonych przez von Natzmera (później księcia Eugena von Württemberg). Tego samego roku 4 grudnia został rotmistrzem. W 1743 r. oddział ułanów przekształcono w huzarów nr 4, a z początkiem 1745 r. Małachowski został już majorem.
22 stycznia 1745 r. wyróżnił się w potyczce pod Landshut (Niemcy, Bawaria). Jako major 4 czerwca 1745 r. wałczył pod Hohenfriedberg (Dobromierz, woj. Dolnośląskie, pow. Świdnicki) i Strigau (Strzegomiem, woj. Dolnośląskie), w której w pogoni za uciekającym wrogiem został ranny w głowę.
19 września 1745 r. walczył pod Liebenthal w Böhmen (Czechy). Tutaj na zalesionym i górzystym terenie urządził zasadzkę austriacki pułkownik Franquini, aby odciąć drogę kolumnie księcia Leopolda von Anhalt. Książę wysłał oddział Małachowskiego, który przy wsparciu piechoty wspiął się po stromych skałach i przegnał wroga. Jak relacjonował król „Ten wyczyn, najbardziej zuchwały, jakiego może dokonać kawaleria, okrył pana Małachowskiego sławą” - jak relacjonował ten czyn król (Fryderyk II, Histoire de mon temps, s. 133).
Zaraz po tym regiment uczestniczył w zwycięstwie pod Soor w dniu 30 września 1745 r. (dziś jest to Horní Žďár część Hajnic, w powiecie Trutnov – niem. Trautenau, Czechy), a sławę zdobył 13 października 1745 r. pod Trautenau.
Podczas pokoju Małachowski został we wrześniu 1747 r. porucznikiem, w 1753 r. w stopniu podpułkownika został szefem regimentu huzarów nr 7 z Billerbeck, a w 1755 r. pułkownikiem.
Z chwilą wybuchu wojny siedmioletniej (III wojny śląskiej, 1756 – 1763) Małachowski kierował swoim żółtym oddziałem huzarów i walczył na dwóch wojennych arenach: przeciwko Francuzom pod wodzą księcia von Braunschweig i przeciwko Rosjanom i Szwedom pod wodzą Lehwaldta i Dohny, a później pod wodzą Wedella. Właśnie wówczas ponownie wyróżnił się w bitwach pod Kumelen (lub Kumehlen, 1 sierpnia 1757 r., Prusy) w Prusach oraz 30 sierpnia 1757 r. Groß jägerndorf (w okresie wojny siedmioletniej, wówczas Prusy Wschodnie, obw. Kalingrad, Rosja).
W grudniu 1757 r. otrzymał od króla rycerski order zasłużonych - Ordens pour le Merite (fr. Za Zasługę). Był to najwyższy pruski order wojskowy i otrzymał go w uznaniu za walkę pod dowództwem Lehwaldta.
W kwietniu 1758 r. został generałem brygady (General=Major). 12 sierpnia 1758 r. w bitwie pod Dechsel koło Landsberg am Warte (Deszczno, woj. lubuskie, pow. gorzowski, Landsberg a. W. - to Gorzów Wielkopolski nad Wartą) doprowadził do zwycięstwa walcząc przeciwko Kozakom. Walczył pod Kay – Palzig (Kijami – Pałckiem, woj. lubuskie, gm. Sulechów, 23.07.1759 r.) i pod Zorndorf (Sarbinowem, woj. lubuskie, 25 sierpnia 1759 r.).
Dnia 23 czerwca 1760 r. w walce pod Lundshut (Kamienna Góra, woj. dolnośląskie) jego koń został zastrzelony, a on został wzięty do niewoli przez Austriaków.
W maju 1771 r. został generałem dywizji (General=Leutnant). Zmarł 15 grudnia 1774 r. w Filehne w ówczesnych Prusach Zachodnich (dzisiaj Wieleń nad Notecią, woj. wielkopolskie, pow. czarnkowsko- trzcianecki) w 63 roku życia i po 34 latach służby wojskowej.
Od 1741 r. był żonaty z Christiną Sophią Jungin von Jungeniets (wg. Innego źródła Zofią Jungin von Jungenfels), która po jego śmierci otrzymała królewską rentę i zmarła 28 września 1782 r. w Sagsau, urzędu Neidenburg (Nidzica?, woj. warmińsko- mazurskie), a z którą miał kilkoro dzieci różnej płci. M. in. jego syn Johan Adolf Friedrich (1743) był też huzarem.
- Allgemeine deutsche Biographie, Bd.: 20, Maaß - Kaiser Maximilian II., Leipzig, 1884, (s. 128 – 129),
- Beiträge zur Geschichte des Brandenburgisch= Preuβischen Staates und Heeres. Julius Mebes, Bd. 1, Berlin 1861, (s. 480),
- Biographisches Lexikon aller Helden und Militairpersonen, welche sich in Preußischen Diensten berühmt gemacht haben: M – See, Tom 3, Anton Balthasar König, Berlin 1790, (s. 4),
- Die Generale der Chur=Brandenburgischen und Königlich Preuβischen Armee von 1640 – 1840. Kurd Wolfgang von Schöning, 1840, (s. 91 – nr 475),
- Die Kampfhandlungen der brandenburgisch- preussischen Armee 1626 - 1807, Günter Gieraths, Berlin 1964, (s. 287 – 290), Veröffentlichungen der Historischen Kommission zu Berlin,
- Die polnischen Stammwappen : ihre Geschichte und ihre Sagen, Emilian Żernicki-Szeliga, Hamburg 1904, (s. 28 – 29), Tabela. III,
- Die Soldaten Friedrich’s des grossen. Eduard Lange, Leipzig 1853 (s. 358),
- Neues allgemeines Deutsches Adels- Lexicon. Prof. dr Ernst Heinrich Kneschke, Bd. 6 (Loewenthal - Osorowski), Leipzig 1865 (s. 89),
- Neues Preussisches Adels- Lexicon oder genealogische und diplomatische Nachrichten. Freiherrn L. v. Zedlitz – Neukirch,. Bd 3 I – O, Leipzig 1837 (s. 339),
- Polacy w historii i kulturze krajów Europy zachodniej. Słownik biograficzny, pod. red. Krzysztofa Kwaśniewskiego i Lecha Trzeciakowskiego, Poznań 1981, s. 289,
- Rodzina. Herbarz szlachty polskiej, oprac. Seweryn Hrabia Uruski, współudział Adam Amilkara Kosiński, T. 10, Warszawa 1913 (s. 170).
