Wpisz szukany wyraz lub frazę w celu odnalezienia artykułu na naszej stronie.


August Fryderyk von Schenckendorf – uczestnik bitwy pod Kijami (23 – 24 lipca 1759 r.) cz. I
(Biuletyn Informacyjny Miasta i Gminy Sulechów, luty 2015, nr 139, s. 10)

August Fryderyk von Schenckendorf urodził się w 1710 r. w podsulechowskim Bukowie. Należał do starego niemieckiego rodu osiadłego na ziemiach Marchii, Śląska i Dolnych Łużycach. W Brandenburgii ród ten posiadał dobra m. in. w dawnym powiecie Sulechowsko – Świebodzińskim w : Buckow ( 1646, 1729 – dzisiaj Buków w gminie Sulechów), Crummendorf (1640 – dzisiaj Krężoły w gminie Sulechów), Glauchow (1707- dzisiaj Głuchów w gminie Sulechów), Merzdorf (1730, 1818 – dzisiaj Lubinicko w gminie Świebodzin), Rissen (1681, 1724 – dzisiaj Rosin w gminie Świebodzin), Schmöllen (1565,1802 – dzisiaj Smolno Wielkie w gminie Kargowa).



Herb v. Schenckendorf wg. Der abgestorbene Adel der Provinz Preussen, George Adalbert von Mülverstedt, Nürnberg 1874


Ród ten w Marchii używał herbu w postaci uniesionego, czerwonego byka, na srebrnym polu. Nad tarczą znajdował się hełm z trzema strusimi piórami, a po bokach labry. W literaturze zapis nazwiska rodu występuje jako Schenkendorff, Schenckendorf, Schenckendorff, Schenck v. Schenckendorf.

Jak wspomniałem wcześniej August Fryderyk v. Schenckendorf urodził się w podsulechowskim Bukowie. Dawniej miejscowość ta podzielona była na kilka dóbr szlacheckich. I tak w 1550 roku von Schnckendorff zajmowali jedną z czterech części. Z kolei w innym materiale historycznym dotyczącym klasyfikacji rodzin i historii gospodarczej Nowej Marchii, pod datą 1718-19 wymieniony został Jürge Oswald von Schenkendorf oraz Balzer v. Schenckendorf. Ten ostatni mieszkał w Bukowie i miał sześciu synów służących w armii niemieckiej: podporucznika Berharda Rudolfa v. S. mieszkańca Griesel (dzisiaj Gryżyna w gminie Bytnica, powiat krośnieński); wachmistrza (feldfebela) Christopha Balzera a v. S., który mieszkał w Rissen (dzisiaj Rosin w gminie Świebodzin); kadeta Karla v. S.; podporucznika Georga Oswalda v. S.; podporucznika Wolfa Heinricha v. S.; podchorążego Hansa Friedricha v. S.. Czterech z najmłodszych synów Balzera von Schnckendorfa w 1711 r. nadal mieszkało w Bukowie i jak widzimy była to rodzina o tradycjach wojskowych.



Wieś Buków z zaznaczonymi dobrami szlacheckimi (Gut A, Gut B, Gut C). Fragment mapy z 1899 r.


Natomiast interesujący nas August Fryderyk v. Schenkendorf wstąpił do służby wojskowej w 1724 r. zostając kadetem. W 1740 r. podniesiony do rangi kapitana i służył w nowopowstałym regimencie piechoty (Nr. 36) Münchowa. W 1756 r. został majorem. Podczas pierwszych lat wojny siedmioletniej (1756 – 1763) dowodził batalionem grenadierów, na którego czele okrył się chwałą podczas bitwy pod Wrocławiem (Breslau - 22.11.1757 r.) oraz Lutynią (Leuthen – 5.12.1757 r.). Za to Fryderyk II odznaczył go wojskowym orderem „Za Zasługi” – fr. Orden pour le mérite. W 1758 r. był w stopniu podpułkownika, a w lutym 1759 r. pułkownika i został komendantem batalionu grenadierów. W kwietniu tego samego roku otrzymał stopnień generała majora (gen. brygady) a w czerwcu tr. był już „szefem” regimentu piechoty (Nr. 9) Puttkammer’a. 23 lipca 1759 r. walczył pod Kijami (Pałckiem) koło Sulechowa. Następnie 15 sierpnia 1760 r. wyróżnił się w bitwie pod Legnicą (Legnitz), gdzie po zaskakującym ataku Austriaków zajął ze swoją brygadą wzniesienie pod Bienowitz (Bienowicami) i bronił go dzielnie przyczyniając się m. in. do szczęśliwego zakończenia tej bitwy dla Prusaków. August Fryderyk v. S. uczestniczył w licznych wyprawach wojennych na terenie Rzeszy za co otrzymał pokaźny majątek (tj. za ekspedycję do Bambergu). Po nastaniu pokoju zrezygnował z zaproponowanej mu służby jako inspektora w Westfalii i poprosił o przejście na emeryturę, którą udzielono mu w 1763 r. Osiadł w swoim majątku w Jerchel w okręgu magdeburskim. Tam ulegał „swoim skłonnościom” prowadząc bardzo wesołe życie. Kiedy w 1772 r. spłonął jego dom, odbudował go ponownie z jeszcze większym przepychem. W 1776 r.zachorował na podagrę, której ataki co pewien czas powtarzały się oraz popadł w melancholię. 21 lipca 1780 r. popełnił samobójstwo rzucając się z okna domu w Brandenburgu nad rzeką Hawelą. W wyniku odniesionych obrażeń zmarł wieczorem tego samego dnia. Pomimo „hulaszczego” życia pozostawił swojemu siostrzeńcowi pułkownikowi von Knobelsdorffowi pokaźny majątek w wysokości 80 000 talarów.

Jak przystało na rodzinę wojskowych August Fryderyk von Schnckendorf miał brata Balthasara Rudolpha, który podczas wojny siedmioletniej walcząc w bitwie o Pragę (06.05.1757 r.) został ranny. W 1758 r. Balthasar awansował do stopnia generała majora (gen. brygady) i został szefem jednego z regimentów piechoty. Król Fryderyk II docenił jego kunszt żołnierski i jak jego brata odznaczył orderem wojskowym „Za Zasługi” (Orden pour le mérite). Od 1769 roku był zwolniony ze służby, a zmarł w Stargardzie w 1771 r. w stopniu generała lejtnanta (gen. dywizji).


Marek Maćkowiak
Prezes STH

Opracowano na podstawie:

- Adelslexicon der preussischen Monarchie, Leopold von Ledebur, Bd. 2, L-S, Berlin 1856, s. 361,
- Allgemeine deutsche Biographie, Bd.: 31, Scheller - Karl Schmidt, Leipzig,1890, s. 74,
- Beiträge zur Geschichte des Brandenburgisch= Preuβischen Staates und Heeres, Julius Mebes, Bd. 1, Berlin 1861, (s. 504),
- Biographisches Lexikon aller Helden und Militairpersonen, welche sich inPreußischen Diensten berühmt gemacht haben: M – See, Tom 3, Anton Balthasar König, Wever, Berlin 1790, (s.360 - 361),
- Die Generale der Chur=Brandenburgischen und Königlich Preuβischen Armeevon 1640 – 1840., Kurd Wolfgang von Schöning, 1840, (s. 97 – nr 510),
- Neues allgemeines Deutsches Adels- Lexicon, prof. dr Ernst Heinrich Kneschke,Bd. 8, (Saackhen, Wailckhl v. Saackhen – Steinhauer zu Bulgarn.), Leipzig1868 (s. 145),
- Neues Preussisches Adels- Lexicon oder genealogische und diplomatischNachrichten, Freiherrn L. v. Zedlitz – Neukirch,. Bd 4 P – Z, Leipzig 1837(s. 164).


Powrót - Starcia | Powrót - Miejscowości - Kije