Z historii wsi Okunin. cz. II
(Biuletyn Informacyjny Miasta i Gminy Sulechów, kwiecień 2017, nr 165, s. 10 - 11)
Kościół w Okuninie - początek XX w.
Niewielu mieszkańców sulechowskiej gminy wie, że w Okuninie był kościółek. Jak pisał Bruno Stephan, był on „żyjącym pomnikiem historii” bo „wszystkie … wydarzenia wiernie przechowywano w kościele”. Budynek kościoła nie pochodził z czasów zakładania miejscowości. Malutka wieżyczka powstała dopiero po wojnie trzydziestoletniej. Ołtarz pełnił funkcję ambony a wcześniej miał wbudowany obraz zamiast elementów kazalnicy. Resztki obrazu jeszcze w 1937 r. znajdowały się na chórze. Również tam, znajdowały się stare figury ołtarzowe, po przebudowie starego ołtarza. Nad emporą ołtarzową umieszczone były herby rodowe: Hake, Kalkruth, Unruh, Berger. Na północ od ołtarza znajdował się chór dla ówczesnych właścicieli Okunina, Zimmermannów, ozdobiony ich herbem rodowym. Nad chórem wisiały trzy obrazy portretowe, a na odwrocie obrazów umieszczone były biografie przedstawionych na nich osób. Na jednym z portretów uwieczniono Christopha Georga von Troschke, do którego należał w 1688 r. Przylep (niem. Schertendorf). Z kolei na ścianie południowej znajdowała się duża tablica pośmiertna rodu Diebitsch. Wśród tych tablic znajdowały się tablice upamiętniające zmarłych chłopów. Ponadto w kościele znajdowała się chrzcielnica z XVIII w. wykonana przez legnickiego mistrza, odlewnika cyny, Benedikta Prella. Chrzcielnica ta nie pochodziła z „naszych okolic”, jak zaznaczył Stephano, bo miała swoją „poprzedniczkę”. Tam pierwsza padła łupem Rosjan w 1759 r., którzy stoczyli z Prusakami bitwę pod Kijami. Oprócz tego w kościele znajdowały się stare, drewniane, zdobione krzesła dla nowożeńców. Jedno z krzeseł dedykowane było mężczyźnie, drugie niewieście. Malowidła na nich zostały wykonane ok. 1880 r. w tzw. „miejskim stylu”. Z przedniej strony namalowano anioły niosące szarfy z napisami. Na jednej znajdował się napis „Miłujcie się wzajemnie” a na drugiej „Błogosławieni czystego serca”. Tylną stronę oparcia jednego z krzeseł zdobił pnąca róża, drugiego pnąca lilia. [1, s. 52].
Krzesła nowożeńców w okunińskim kościele.
Kościół w Okuninie był filią kościoła z Łęgowa (niem. Heinersdorf). Jego pastorami byli:
- Sebastian Goldmann, pochodził z Leoburga, znany był jako „pierwszy ewangelista” i przybył tutaj w 1554 r.[2, s. 57],
- Petrus Mollerus, był pastorem tylko rok po swoim poprzedniku, jak pisze kronikarz Johann Christoph Wilcken, „okunińscy zagrodnicy wystraszyli i wzburzyli go tak bardzo, że zapadł na chorobę i zmarł” [2, s. 57],
- Abraham Wolf, przybył z Krosna, tutaj był w latach 1573 – 1584 [3, s. 717],
- Jakob Jentsch, w 1585 r. [3, 717],
- Elias Feige, był senatorem w Krośnie, w Okuninie był w latach 1591 - 1600 i udał się później do Reithsch [2, s.57; 3, s. 717],
- Valentinus Titius, zielonogórzanin [2, s. 57],
- Jacobus Ierafius, żył tutaj w latach 1590 – 1616 [2, s. 57; 3, 717],
- Johann Possard, starrszy, z Biberteich, przybył w 1616 r. i piastował urząd do 1653 r., w czasach wojny trzydziestoletniej wiele wycierpiał m. in. w 1637 r. armia generalnego wachmistrza Petera von Götzena w liczbie 13 regimentów napadła na cały okręg sulechowsko – świebodziński i splądrowała również kościół oraz plebanię w Okuninie [2, s. 57; 3, s. 717],
- Johann Georg Sylvanus (lub Schönwald), syn inspektora w Słońsku (niem. Sonnenburg), przybył w 1654 r. do 1682 r., kiedy to po nabożeństwie i po posiłku z okazji chrztu w Okuninie, jadąc powozem do domu dostał udaru mózgu i zmarł. [2, s. 57; 3, s. 717],
- Johann Siegmund Crusius, syn Joachima Crusii, pastora w Klępsku (niem. Klemzig), urząd objął dekretem w 1682 r. i objął go w asyście inspektora Sellio w czwartą niedzielę Adwentu. Urząd pełnił do śmierci w 1711 r. [2, s. 57],
- Iohannes Samuel Schindler, chociebużanin, był nauczycielem domowym u właścicieli Okunina. Urząd pastora objął w 1713 r. i pełnił go do 1716 r. umierając na szkorbut i podagrę. [2, s. 57],
- Johannes Christian Bautsch, zielonogórzanin, powołany w 1717 r. przez właścicieli i patronów z Łęgowa. Nowego pastora wprowadzono uroczyście do Okunina w 18 niedzielę po uroczystości Trójcy Świętej, w 1724 r. przeniósł się do nadgranicznego kościoła w Lesie Cigacickim (niem. Tschichertziger Wald), a stamtąd do Brotz w Polsce. [2, s. 58],
- Samuel Iancovius, sulechowianin, syn krawca i wnuk zwolennika Fotyna z Sirmium (biskupa – heretyka) z Kij (niem. Kay).Pastorem został w 1719 r. w Marquersdorf pod Guben, do Okunina przybył w 1724 r., w 1729 r. przeniesiony do Wschowy (niem. Fraustadt) na stanowisko głównego pastora. [2. S. 58].
Kronikarz Wilcken zanotował ponadto, że 15 sierpnia 1690 r. w Okuninie ochrzczono tureckiego jeńca i nadano mu imię Christian. W 1693 r. kościół został odnowiony przez szlachetnych fundatorów: Otto Abrahama von Diebitscha, Johannesa Ernsta von Diebitscha, Hansa Heinricha von Troschke i Sebastiana von Troschke. Wiązało się to z pokaźnymi kosztami, a poświęcenia odnowionej świątyni dokonano w 19 niedzielę po uroczystości Trójcy Świętej. Z kolei w 1726 r. do okunińskiego kościoła włamali się złodzieje. Nie ukradli nic poza dwoma szpadami wiszącymi na tablicach herbowych. [2, s. 58].
Marek Maćkowiak, prezes STH
Opracowano na postawie:
[1] - Stephan Bruno, Lamgmeil. Mittelalterliche deutsche Ostsiedlung und ihre Schicksale [w:] Heimatkalender des Kreises Züllichau – Schwiebus, Züllichau, Züllichau 1937 r.,
[2] – Johann Christoph Wilcken, Züllichographia oder Chronica der kgl. Preuβischen Stadt Züllichau, Züllichau 1753,
[3] - Siegismund Justus Ehrhardts: Presbyterologie des Evangelischen Schlesiens: Welcher die Protestantische Kirchen- und Prediger-Geschichte des Fürstenthums Carolat-Beuthen in sich fasset, Tom 2, 1782,
[4] - Adresbuch für Stadte Schwiebus und Lienenau mit Berucksichtigung der Stadt Züllichau der Dorfer im Kreise Züllichau – Schwiebus, Schwiebus 1912.
