Wieś Obłotne jest podsulechowską miejscowością, w której na koniec 2021 r. mieszkało 267 osób [1]. W 1926 r. niemiecki regionalista Gustav Zerndt wyjaśniał, że nazwa wsi pochodzić może od polskiego słowa oblat i przyrównał je do niemieckiego słowa herumliegend (leżący w pobliżu) lub to błoto, czyli Sumpf (błoto), Waldsumpf (leśne błota) [2, s. 44]. Dlatego też bardzo możliwe, że właśnie nazwa wsi pochodzi od miejscowości leżącej „u błot” lub „obok błot”, tym bardziej że kronikarz Johann Christoph Wilcken w swojej kronice zapisał: „…Haag - zarośla za zamkiem, które 130 lat temu (tj. 1623 r. – autor) sięgały od Obłotnego, aż do wału (przy zamku, Il.1 – autor), pełnych chaszczy i bagnisk, porośniętych lasem z dzikimi ogromnymi olchami, w których zatrzymywało się wiele wilków…” [3, s.1].
Il. 1 – Majątek Obłotne (niem. Oblat) na fragmencie mapy powiatu sulechowskiego wykonanej przez Goswiena Othmara Schultzego, 1793 r.) [4]
Również Iwona Żuraszek-Ryś w swoim opracowaniu poświęconym nazwom miejscowości powiatu Zielonogórskiego podaje, że nazwa Obłotnego jest nazwą topograficzną określającą właściwości danego terenu wskazujące na jego fizjografię. Być może jej nazwa powstała w okresie przedosadniczym lub w pierwszej fazie osadnictwa stałego wsi. Dzisiaj trudno powiedzie, czy nazwa ta jest prostym przeniesieniem wyrazu pospolitego do nazwy miejscowej, czy przez derywację fleksyjną [5, s. 78, 119, 120, 6]. Ponadto I. Żuraszek-Ryś wyjaśnia, że nazwa topograficzna miejscowości posiada sufiks (przyrostek) –otne od przymiotników obły, tj. podłużnie zaokrąglony, walcowaty, obły. Potwierdza, że nazwa wsi Oblath jest substytucją nazwy polskiej. Taka też nazwa miejscowości widnieje na niemieckich mapach: Oblath (z 1759 r.), Oblat (z 1793 r.) i polskiej Obłotne (z 1948 r.) [5, s. 78].
Według klasyfikacji z przełomu lat 1718/1719 w Roczniku Towarzystwa Historycznego Nowej Marchii wymienia się w 1715 r. jako właściciela wsi starostę Christopha v. Unruha. Posiadał on również majątki w Smolnie (niem. Schmöllen) [7, s. 81]. Unruhowie to stary ród szlachecki, książęcy i hrabiowski, którego przedstawiciele mieszkali na Śląsku, w Czechach, w Polsce i Saksonii. W Marchii Brandenburskiej von Unruhowie posiadali swoje majątki w Klępsku (niem. Klemzig), Bukowie (niem. Buckow) i Łęgowie (niem. Heinersdorf) [8, s. 785-786].
Drugimi z właścicielami majątku w Obłotnem był ród Knobelsdorfów. W prowincji brandenburskiej posiadali majątki w Górach (1644), Kalsku (1625), Kijach (1837), Łęgowie (1690, 1759), Mozowie (1490, 1694), Obłotnem (1754, 1803) [9, s. 448].
Il. 2 – Z lewej herb rodziny Unruhów (Sibmacher I. tab. 166), z prawej herb rodziny Knobelsdorfów (Sibmacher I. tab. 57)
W Geograficzno –historyczno–statystycznej księdze prowincji Brandenburgii znajduje się informacja, że w 1585 r. elektor brandenburski Johan Georg (1525-1598) udzielił bracią Hansowi i Georgowi v. Knobelsdorfom, spadkobiercą w Mozowie, prawo do spadku nad hrabiowskim majątkiem ziemskim Hohensteina w Morin (w okręgu Königsberga). W 1597 r. obaj bracia v. Knobelsdorfowie posiadali majątek Morinie i folwark koło Gubina (niem. Guben), który kupili po śmierci hrabiego za 10 000 talarów. Jednak długo nie nacieszyli się posiadaniem tych dóbr, gdyż przekazali je odpłatnie rodzinie von Schönebeck. Jak zapisano - tym sposobem ród Knobelsdorffów już w 16. wieku osiadł we właściwej Nowej Marchii. Z tej gałęzi Wolf v. Knobelsdorf w 1628 r. był w posiadaniu Bukowa, a w 1629 r. w posiadaniu Obłotnego (niem. Buckow i niem. Oblath oba położone w okręgu sulechowskim). W 1751 r. Wilhelm Gottlob von Knobelsdorf, sierżant (w XVII i XVIII wieku niem. Obristwachtmeister) kupił Obłotne pod Sulechowem od hrabiego v. Schwerina i był w jego posiadaniu jeszcze w 1764 r. Do jakiej linii należeli ci Knobelsdorfowie, nie dało autorowi wspomnianego opracowania ustalić [10, s. 481,484].
Kolejnym właścicielem dóbr w Obłotnem, którzy zostali odnotowani w Leksykonie szlachty Marchii Brandenburskiej, to przedstawiciele rodu Troschke’ów (Troschke, Drowchke). W dawnym powiecie sulechowsko-świebodzińskim należały do nich m.in. Klępsk (niem. Klemzig - 1637, 1728), Kruszyna (niem. Krauschow - 1565), Okunin (niem. Langmeil - 1571, 1709), Obłotne (niem. Oblath - 1571, 1655). Ród ten posługiwał się herbem, na którym srebrny półksiężyc, skierowany rogami w górę, był przestrzelony pionowo skierowaną strzałą (grotem do góry). Znak ten umiejscowiony był na czerwonym tle tarczy herbowej [11, s. 29; Il. 3].
Il. 3 – Z lewej herb rodziny Troschków (Sibmacher I. tab. 74), z prawej herb rodziny Sehefeldtów (Sibmacher I. tab. 66)
Następnym właścicielem wsi Obłotne był ród Sehefeldtów (Seefeld). W Prowincji Brandenburskiej posiadali m.in. majątki w Krężołach (niem. Crummendorf, 1600 r., 1653 r.), Kruszynie (niem. Krauschow, 1603 r., 1676 r.) i Obłotnem (niem. Oblath, 1652 r., 1720 r.). Herbem tego rodu był czarny skrzydlaty Gryf, na złotym tle. Nad herbem był niebieski hełm z labrami i klejnotem. Klejnot składał się z trzech piór – bocznych koloru czarnego i środkowego białego [11, s. 433].
Wspomniany już Leksykon szlachty Marchii Brandenburskiej wymienia również jako właścicieli wsi przedstawicieli rodziny Schwerinów (Swerin, Sverin, Sweryn, Zweryn, Tzwerin). Od 1357 r. rodzina Schwerinów posiadała dziedziczny urząd kuchmistrza w księstwie Wolgast (Księstwie Wołogoskim). Stolica tego księstwa, nazywana Wołogoszcz (niem. Wolgast), była siedzibą książąt pomorskich. Jeden z członków rodu, Otto von Schwerin, otrzymał 24 marca 1648 r. od księcia elekcyjnego tytuł wolnego szlachcica Rzeszy. Z kolei jego syn, również Otto, od 11 września 1700 r. został hrabią Rzeszy. Inny przedstawiciel rodu Schwerinów, Hans Boguslav i jego brat Kurt Christoph (jako królewski, generał-feldmarszałek, poległy w bitwie pod Pragą 6 maja 1757 r.), zostali podniesieni do godności stanu hrabiowskiego 31 lipca 1740 r. Przedstawiciele rodu otrzymywali również awanse szlacheckie w Szwecji. W 1717 r. Philipp Bogislav von Schwerin otrzymał szwedzki tytuł wolnego szlachcica. Podobnie w 1766 r. Jacob Philipp von Schwerin - otrzymał szwedzki tytuł hrabiowski. W prowincji brandenburskiej powiatu sulechowsko-świebodzińskiego przedstawiciele rodu posiadali majątek w Obłotnem (niem. Oblath) w 1754 r. Ród ten posługiwał się herbem, w którym czerwony romb umieszczony był na srebrnej tarczy herbowej. Nad herbem był niebieski hełm z labrami i zawojem oraz klejnotem. Klejnot składał się z trzech piór, pomiędzy którymi umieszczone były dwa czerwone romby [12, s. 427, 429, il. 4].
Il. 4 – Z lewej herb rodziny Schwerinów (Sibmacher I. tab. 176), z prawej herb rodziny Oppelów (Sibmacher I. tab. 55)
W Nowym ogólnoniemieckim leksykonie szlachty w tomie 2 możemy odnaleźć kolejnego właściciela majątku w Obłotnem w 1753 r. Buł nim hrabia Alexander Anton von Bronikowski – Bronicowa. Ród Bronikowski, v. Oppeln – Bronikowski, był polską i zachodnio-pruską szlachtą mieszkającą w Brandenburgii, Prusach Wschodnich, Poznańskim i na Śląsku. Liczne gałęzie rodu posiadały tytuły hrabiowskie i służyły w armii pruskiej i niemieckiej. Na przykład Sigmund v. Bronikowski, pan na włościach w Kynnowe (?) w Polsce, zmarł w 1765 r. jako królewski, pruski generał-porucznik i szef oddziału huzarów. Jedna z gałęzi rodziny w Śląsku nosiła przydomek von Oppeln. Jej przedstawicielem był na przykład królewski, saksoński generał-major i minister stanu Carl Friedrich Gustav v. Oppel. Wspomniany leksykon podaje, że ród ten posługiwał się herbem, gdzie na niebieskim tle tarczy leżał ukośnie skierowany w prawą stronę bosak okrętowy lub pożarowy. Nad herbem był niebieski hełm z labrami i klejnotem. Klejnot składał się z trzech piór [13, s. 88, 89]. Inny przedstawiciel tego rodu - Hermann von Oppeln-Bronikowski (1899-1966), syn pruskiego generała piechoty Hermanna von Oppeln-Bukowskiego (1857-1925) i Marianny, z domu Boehmer (1878-1971), jako siedemnastolatek wstąpił na służbę do Pułku Ułanów księcia Augusta von Württemberga (Poznańskiego) nr 10 w Sulechowie. W 1913 r. miał już stopień porucznika. W 1917 r. był ze swym pułkiem w Warszawie w oddziałach niemieckiej armii okupacyjnej. Z sulechowskim regimentem związany był przez cztery dziesięciolecia. 17 czerwca 1931 r. ożenił się z Edelgardą von Kleist (1911-2008), córką niemieckiego generała-porucznika Adolfa Friedricha Theodora von Kleista i Gertrudy von Sydow. Z Edelgardą von Kleist miał troje dzieci [14]. W 1936 r. jako rotmistrz sulechowskiego pułku razem z majorem Friedrichem Gerhardem (na koniu „Absyncie”) i porucznikiem Heizem Pollaym (na koniu „Kronosie”) należał do niemieckiej reprezentacji olimpijskiej w Letnich Igrzyskach Olimpijskich w Berlinie. Tam zdobył złoty medal w ujeżdżaniu na koniu „Gimpel” [15, s. 23,24]. Po wybuchu II wojny światowej początkowo służył w kawalerii, a w 1940 r. po przeszkoleniu znalazł się w wojskach pancernych. Po wojnie dostał się do niewoli amerykańskiej i jako zbrodniarz wojenny stanął przed sądem. Uwolniony w 1947 r. pracował jako nauczyciel jazdy konnej i trener kanadyjskiej drużyny, przygotowując ją przed olimpiadą w Tokio w 1964 r. [14, 16].
Opracowano na podstawie:
[1] – Statystyka stałych i czasowych mieszkańców zameldowanych w gminie Sulechów – wg miejscowości, stan na dzień 31.12.2021, strona internetowa https://www.bip.sulechow.pl/ stan na dzień 4.03.2022 r.,
[2] - Gustav Zerndt, Abriss zur Heimatkunde des Kreises Züllichau–Schwiebus, Schwiebus 1926,
[3] - Johann Christoph Wilcken, Züllichographia oder Chronica der kgl. Preußischen Stadt Züllichau, Züllichau 1753,
[4] – Carte von dem Zullichauschen Creise Verzeichnet im Jahre 1773 G.O. Schultze Kart. N 7035/20, Statsbibliothek zu Berlin, Goswien Othmar Schultze (1725-1785),
[5] - Iwona Żuraszek-Ryś, Nazwy miejscowe powiatu zielonogórskiego, Zielona Góra 2009,
[6] – za Stanisławem Rospondem derywacja fleksyjna nazwy wsi byłaby zamarciem formy przypadkowej rozumianą współcześnie inaczej, niż to by należało,
[7] - Die Neumark: Jahrbuch des Vereins für Geschichte der Neumark: Neue Folge des „Schriften". Schwartz Paul: Die Klassifikation von 1718/19: ein Beitrag zur Familien- u. Wirtschaftsgeschichte d. neumärkischen Landgemeinden, 1928 Heft 5 T.3,
[8] - Gothaisches genealogisches Taschenbuch der freiherrlichen Häuser auf das Jahr 1857, Siebenter Jahrgang, Gotha bei Justus Perthes,
[9] - Leopold Karl Wilhelm August Freiherr von Ledebur, Adelslexicon der preussischen Monarchie, Bd. 1 A-K, Berlin 1854,
[10] – Heinrich Berghaus, Geographisch-historisch-Statistisches Landbuch der Provinz Brandenburg und des Markgrafthums Niederlausitz in der Mitte des 19. Jhrhndts, Bd. 3, Brandenburg 1856,
[11] - Leopold Karl Wilhelm August Freiherr von Ledebur, Adelslexicon der preussischen Monarchie, Bd. 3 T-Z, Berlin 1858,
[12] - Leopold Karl Wilhelm August Freiherr von Ledebur, Adelslexicon der preussischen Monarchie, Bd. 2 L-S, Berlin 1856,
[13] –Ernst Heinrich Kneschke, Neues Allgemeines Deutsches Adels-Lexicon: Bozepolski - Ebergassing, Bd. 2, Leipzig 1860,
[14] – strony internetowe https://pl.wikipedia.org/wiki/Hermann_von_Oppeln-Bronikowski z dnia 04.03.2022 r. oraz https://pl.wikipedia.org/wiki/Oppeln-Bronikowscy z dnia 04.03.2022 r.,
[15] - Henning v. Ramin, Züllichau und seine Ulanen, 1960,
[16] – strona internetowa https://www.merkur.de/lokales/bad-toelz/gaissach-ort28705/auf-gimpel-zu-gold-erinnerungen-an-einen-gaissacher-olympiasieger-90886612.html z dnia 04.03.2022 r.
