Jan Zeman (1908- 1971) pedagog i bibliotekarz, urodził się 16.12.1908 r. w Krakowie. W 1912 r. został sierotą. Wychowywał się na Litwie, w Kowaliszkach, w rodzinie wdowy hrabiny Marii Komorowskiej.
W 1914 r. wstąpił do 4- letniej szkoły powszechnej a następnie do gimnazjum w Poniewieżu, w którym nauka trwałą 8 lat. Ukończył je w 1927 r. zdając maturę.
W latach 1927 – 1940 zarabiał przygotowując młodzież do egzaminów gimnazjalnych i maturalnych. Były to lata, w których uczęszczał do koła samokształceniowego w Kownie, gdzie pogłębiał wiedzę w zakresie języków i literatury: polskiej, francuskiej i rosyjskiej. Jednocześnie uczył się języka niemieckiego.
W 1936 r. wstąpił na Wydział Filologiczny Uniwersytetu Witolda Wielkiego w Kownie, studiując język i literaturę francuską oraz pedagogikę, gdzie ukończył 3 lata studiów.
W 1939 r. przeniósł się do Wilna, gdzie na Uniwersytecie Stefana Batorego – w 1940 r. – ukończył 4-ty rok studiów.
W 1940 r. podjął pracę kasjera w Litewskiej Filharmonii Państwowej w Wilnie. Jednocześnie pisał pracę dyplomową, której nie zdążył już obronić. Udzielał też młodzieży lekcji języków – były to tajne lekcje.
06.04.1942 r. wziął ślub ze szlachcianką Jadwigą Miachczyłowicz – Wolską. W 1942 r. stracił pracę w filharmonii i aby uniknąć wywózki na przymusowe roboty do Niemiec, pracował w młynie jako kierownik we wsi Brażelce koło Bieniakoń (pow. Lida, woj. Nowogródek).
14.04.1943 r. wziął ślub cywilny ze swoją żoną w Wileńskim Rejonowym Urzędzie Metrykacyjnym. 10.06.1943 r. żona rodzi mu syna – Jana Stanisława. Pracując w Brażelcach dostarczał żywność Polakom, najbardziej poszkodowanym w czasie okupacji w Wilnie; żywność tą rozdzielała hrabina Maria Komorowska, mieszkająca wówczas w Wilnie. Uczył też polskie dzieci z Bieniakoń historii Polski.
10.05.1945 r. żona rodzi mu córkę – Marię Elizę, którą ochrzczono w kościele parafialnym w Bieniakoniach 24.06.1945 r.
12.07.1945 r. wyjechał, wraz z rodziną, do Polski. W końcu lipca 1945 r. trafił do Punktu Repatriacyjnego w Poznaniu, gdzie skierowano go do Sulechowa w celu pomocy przy organizowaniu szkolnictwa średniego. Na początku sierpnia osiedlił się na ulicy Warszawskiej. Zgłosił się też do pracy u Aleksandra Poczykowskiego, który za zgodą Kuratorium Okręgu Szkolnego w Poznaniu, organizował Gimnazjum Miejskie w Sulechowie. Od 01.09.1945 r. uczył w nim historii, j. polskiego, j. francuskiego oraz łaciny. Z dniem 02.01.1946 r. do końca roku szkolnego 1948/49 uczył również w Liceum Pedagogicznym w Sulechowie. W tym też okresie uczył w Komisji Rejonowej czynnych, niewykwalifikowanych nauczycieli oraz na kursach w miejscowej jednostce wojskowej.
We wrześniu 1949 r. rozpoczął pracę w Państwowym Liceum Pedagogicznym dla Wychowawczyń Przedszkoli. Uczył w nim historii oraz organizował i prowadził bibliotekę szkolną.
Od 01.09.1950 r. organizował Bibliotekę Centralną, której w 1952 r. nadano nazwę „Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka” – w Zielonej Górze. W 1954 r. ukończył roczny Korespondencyjny Kurs Bibliotekarski i z dniem 01.08.1954 r. został powołany, przez Kuratorium, na dyrektora w/w biblioteki.
W latach 1956 – 1959 uczył języka francuskiego oraz łaciny w Liceum Ogólnokształcącym w Sulechowie. W latach 60-tych ub. stulecia wraz z panem Chmielewskim – dyrektorem Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Zielonej Górze – uczestniczył w tworzeniu nowego gmachu obu tych bibliotek jeżdżąc do Warszawy, do Ministerstwa Oświaty i Kultury. Wspólny gmach obu bibliotek został oddany w 1975 r. – już po jego śmierci, zaś 16.10.1987 r. Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Zielonej Górze otrzymał imię Marii Grzegorzewskiej.
Działał w Lubuskim Towarzystwie Kulturalnym, Stowarzyszeniu Bibliotekarzy Polskich i w Związku Nauczycielstwa Polskiego.
W 1966 r. opublikował artykuł – „Piętnastolecie Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Zielonej Górze (1951 – 1966)” oraz „Z dziejów Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Zielonej Górze (1951-1966)”.
Od 30.10.1970 r. przebywał na rencie inwalidzkiej I grupy. Zmarł 28.06.1971 r. – jest pochowany na sulechowskim cmentarzu.
Za swoją pracę otrzymał szereg odznaczeń: Srebrny Krzyż Zasługi, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1971 r.), Odznakę Tysiąclecia Państwa Polskiego (1967r.), Honorową Odznakę „Za zasługi dla rozwoju województwa zielonogórskiego”, Złota Odznakę ZNP, Lubuską Nagrodę Kulturalną (1967 r.).
Opracowała Maria Kuszneruk z d. Zeman.
- Służyli Polskiej Szkole. Sylwetki nauczycieli i działaczy oświatowych Środkowego Nadodrza z lat 1945 – 1989., pod red. Wł. Korcza, Zielona Góra 1990, s. 161 – 163,
-
Biografie Ziemi Sulechowskiej. Jan Zeman 1908 – 1971 (pedagog i bibliotekarz). cz. I. Maria Kuszneruk, [w:] Biuletyn Informacyjny Miasta i Gminy Sulechów nr 80, wrzesień 2009,
-
Biografie Ziemi Sulechowskiej. Jan Zeman 1908 – 1971 (pedagog i bibliotekarz). cz. II. Maria Kuszneruk, [w:] Biuletyn Informacyjny Miasta i Gminy Sulechów nr 81, październik 2009.
