Wpisz szukany wyraz lub frazę w celu odnalezienia artykułu na naszej stronie.


Franciszek Literski (1901-1947) - pierwszy powojenny burmistrz Sulechowa. Urodził się 18 sierpnia 1901 r. w Połocicach, pow. Kościerzyna (Kaszuby). Uczył się w szkole kupieckiej, a później, po I wojnie światowej - w średniej szkole handlowej. W 1923 r. wstąpił do Związku Polaków w Niemczech. Odbył 2-letni kurs na Uniwersytecie Ludowym w Dalkach (wieś, dziś w Gnieźnie), który ukończył w 1926 r. W tym też roku podjął etatową pracę w Centrali Związku Polaków w Berlinie. Wspomagał środowiska robotników polskich, prowadząc działalność oświatową i sportową w Saksonii i Meklemburgii. Od 1931 r. kierował okręgiem Ziemi Malborskiej Związku Polaków w Niemczech. W 1933 r. aresztowany i ciężko pobity, został przeniesiony do pracy jako skarbnik Dzielnicy I Związku Polaków w Opolu.

W 1937 r. został skierowany na ziemię lubuską i objął kierownictwo polskiego Banku Ludowego w Nowym Kramsku.

Wcielony do wojska niemieckiego, przez krótki czas przebywał we Francji. Zwolniony z wojska, podjął pracę w Spółce Powiatowej (Kreisgenossenschaft) w Świebodzinie jako buchalter, gdzie pracował do końca wojny.

Po wkroczeniu na Ziemię Lubuską Armii Czerwonej i ucieczce Niemców, włącza się w organizację życia polskiego. Jest członkiem Tymczasowego Komitetu Milicji Wojskowej na miasto i obwód Zbąszyń. W grudniu 1945 r. wystąpił o przyznanie obywatelstwa polskiego, które otrzymał.

W kwietniu (?) 1946 r. zostaje mianowany na burmistrza Sulechowa przez Siergieja Piesikowa, komendanta Komendantury Wojennej. Jako bezpartyjny funkcję tę pełnił około dwóch miesięcy, po czym przekazał ją Józefowi Kieliszewskiemu z PPR (Polskiej Partii Robotniczej), przybyłemu z Poznania. Pozostawał w Zarządzie Miejskim jako wiceburmistrz i kierownik Urzędu Miejskiego w Sulechowie.

Był organizatorem pierwszej na terenie Ziemi Lubuskiej Spółdzielni „Samopomoc Chłopska". Uczestniczył w powołaniu Okręgowej Komisji Związków Zawodowych, Komunalnej Kasy Oszczędności powiatu świebodzińskiego oraz klubu sportowego „Sulechowianka”.

W 1946 r. uczestniczył w Krajowym Zjeździe Autochtonów i działaczy byłego Związku Polaków w Niemczech w Warszawie.

Ponownie został burmistrzem Sulechowa 14 października 1946 r. po Franciszku Grochowskim - pozostając nadal bezpartyjnym.

Odwołany 5 marca 1947 r. ze stanowiska burmistrza Sulechowa decyzją starosty świebodzińskiego Romana Tylkowskiego. Stało się to na skutek fałszywego donosu członka Rady Miejskiej w Sulechowie. W maju 1947 r. oczyszczony z fałszywych zarzutów

W wyniku tragicznej śmierci zmarł 15 czerwca 1947 r.

W uznaniu za zasługi w szeregach Związku Polaków w Niemczech oraz pionierskiej pracy na rzecz miasta Sulechowa 25 listopada 1987 r. został pośmiertnie odznaczony Medalem Rodła.


Arleta Lubiebiec


Biografia powstała na podstawie dokumentów archiwalnych oraz biografii udostępnionej przez synów Franciszka Literskiego - Janusza i Jerzego Literskich.


Powrót