Wpisz szukany wyraz lub frazę w celu odnalezienia artykułu na naszej stronie.


Henryk XI głogowski (1429/1435-1476). Urodził się miedzy 1429 a 1435 r. Ostatni piastowski książę linii głogowskiej. Władał Kożuchowem, Sulechowem, Szprotawą, Lubinem, Krosnem Odrzańskim, Świebodzinem, Zieloną Górą i połową Głogowa. Zwolennik przejęcia korony czeskiej przez Jagiellonów, kontynuator polityki ojca.

Syn Henryka IX Starszego i Jadwigi oleśnickiej, córki Konrada III oleśnickiego. W młodości uczestniczył w poczynaniach politycznych ojca, długo przebywając w jego cieniu. W zależności od sytuacji, jak i ojciec, zmieniał kierunki swojej polityki. W 1454 r. wraz z Henrykiem IX uczestniczył w zjeździe książąt śląskich we Wrocławiu. W czasie zjazdu głogowskiego (18-29.05.1462 r.) książęta głogowscy znajdowali się w orszaku króla czeskiego Jerzego z Podiebradu, który spotkał się tam z Kazimierzem Jagiellończykiem. Władzę w księstwie przejął po śmierci ojca Henryka IX (11.11.1467 r.), będąc już schorowanym człowiekiem. Pochował ojca w kożuchowskiej kaplicy mansjonarzy i w tym też mieście zamieszkiwał.

Z czasem Henryk XI dokonał zwrotu w kierunku swojej polityki. W grudniu 1467 r. u boku księcia Baltazara (stryjecznego brata) uczestniczył ponownie w obradach we Wrocławiu jako przeciwnik Jerzego z Podiebradu. Tego też roku wraz z radą miejską Wrocławia wysłał poselstwo do króla polskiego Kazimierza Jagiellończyka z prośbą o objęcie tronu czeskiego lub osadzenia na nim królewskiego syna Władysława.

W 1468 r. Henryk XI stał na czele wyprawy wojennej ze Śląska i Łużyc przeciw Jerzemu z Podiebradu, jako sojusznik króla węgierskiego – Macieja Korwina. Kiedy katolickie stany czeskie wybrały na tron króla Macieja w maju 1469 r., książę Henryk XI złożył władcy hołd lenny. Za swe poparcie król czeski przekazał mu władzę nad tzw. królewską częścią Głogowa, którą miał objąć po śmierci mieszkającej tam księżnej wdowy Małgorzaty Cilly. Śląsk, Morawy i Łużyce były we władaniu Macieja Korwina.

W konflikcie rodzinnym poparł księcia Baltazara - przeciw jego młodszemu bratu Janowi II Szalonemu. Umożliwiło to Baltazarowi przejęcie władzy w księstwie żagańskim.

W 1471 r. zmarł Jerzy z Podiebradu, a w sierpniu tego roku koronowano w Pradze Władysława Jagiellończyka. W owym czasie Śląsk pogrążony był w anarchii i walkach wewnętrznych.

Dnia 9.07.1472 r. pod wpływem doradców - m.in. Andrzeja Schweidnitza, Jerzego Glawbiza, Melchiora Gonera (stronników elektora brandenburskiego, który dążył do przejęcia ziem na prawym brzegu Odry, Śląsku i Pomorzu Zachodnim), schorowany Henryk XI ożenił się z ośmioletnią Barbarą, córką margrabiego brandenburskiego Albrechta Achillesa. Książę głogowski miał połączyć się ze swą żoną po uzyskaniu przez nią pełnoletniości. W wyniku tych wydarzeń zawarto dwie umowy. Jeszcze 9.08.1472 r. podpisano pierwszą umowę w Köln nad Szprewą., pomiędzy Henrykiem XI i margrabią Albrechtem Achillesem. Zgodnie z jej zapisami wniesiony posag Barbary miał wynosić 6 000 guldenów, Barbarze zapisano Krosno, Kożuchów i Zieloną Górę wraz z okręgami. Zapis ten stanowił rodzaj zastawu, którą to kwotę miano spłacić w ciągu pięciu lat. Drugą umową był zapis sporządzony w Berlinie 12.10.1472 r. Zapis ten gwarantował on Barbarze otrzymanie w spadku całego księstwa głogowskiego w przypadku śmierci jej męża bez potomka męskiego.

Henryk XI - prawdopodobnie otruty - zmarł 22.02.1476 r. Księcia pochowano w kaplicy mansjonarzy w Kożuchowie obok swego ojca. Jego śmierć zapoczątkowała wojnę o sukcesję głogowską, zakończoną podpisaniem traktatu 20.09.1482 r w Kamieńcu Ząbkowickim - przez króla węgierskiego Macieja Korwina, margrabiego brandenburskiego Albrechta Achillesa i księcia Jana II Żagańskiego (Szalonego). W wyniku tego zapisu Barbara za obiecaną przez Macieja Korwina sumę 50 000 florenów otrzymała jako zastaw Krosno (z zamkiem), Bobrowice, Sulechów (z zamkiem) oraz Lubsko (z zamkiem). Zastaw obejmował również obszary przyległe do tych miejscowości. W przypadku gdyby Maciej Korwin wypłacił powyższe 50 000 florenów, może ponownie przejąć zastawione miasta. Traktat nakazywał również złożenie hołdu lennego przez Barbarę królowi Węgier. Wypełnienie warunków traktatu miało nastąpić w Gubinie, gdzie Jan II żagański i Jan brandenburski, przekażą sobie wspomniane miasta i wymienią jeńców. Ostatecznie układ ów zatwierdził Maciej Korwin 25.10.1482 r.


Marek Maćkowiak

Opracowano na podstawie:

- Encyklopedia Ziemi Głogowskiej, red. naczelny Janusz Chutkowski, Zeszyt 16 i 27,
- Głogów i księstwo głogowskie w okresie średniowiecza. Genealogia Piastów Głogowskich, Marian Kapłon, Głogów 2003,
- Historia Śląska - pod red. Marek Czapliński, Wrocław 2002,
- Poczet piastowskich książąt Śląska lubuskiego, Dariusz Wieczorek, Zielona Góra 2004,
- Świątynne metamorfozy. Z dziejów Zboru Kalwińskiego w Sulechowie. 1752-1832-2007, Jerzy Piotr Majchrzak, Sulechów 2007,


Portret Henryka XI głogowskiego wykonany przez Irenę Bierwiaczonek (Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze).

Powrót